بررسی زمینه های تاریخی کتاب آشنایی با مکاتب نقاشی (۱)

بسم الله الرحمن الرحیم  

  (1) 

 انگیزه ی انجام این پژوهش موانع عملی درتدریس کتاب مکاتب نقاشی به دانش آموزان سال سوم نقاشی هنرستان است . 

 وجود این موانع در امر یادگیری دانش آموزان و مشکلات غامضی که وجود داشت موجب شد که من راه های مختلف را برای حل این مشکلات بپیمایم . مهم ترین این کارها طرح آزمون های مختلف در کلاس درس برای ایجاد انگیزشی در بچه ها بود که به آن ها توانایی دهد سطح یادگیری خود را از آن چه اغلب به آن راضی بودند فراتر برند . این آزمون ها البته به بچه ها کمک کرد که بتوانند واحد درسی را با موفقیت و با نمره های قابل قبول بگذرانند ، اما خود مرا به هیچوجه راضی نکرد . به دلایلی که در زیر برایتان شرح خواهم داد: 

 * کتاب مکاتب نقاشی در مجموع 172 صفحه بیش تر نیست . اما کل تاریخ نقاشی در سراسر جهان در این صفحات بیان شده و از هیچ قسمت تاریخ نقاشی صرفنظر نشده . بنابراین حجم معتنابهی از اطلاعات تاریخی و هنری در این صفحات مطرح شده که دانش آموز سال سوم نقاشی از لحاظ سابقه ی معلومات و دانسته ها و مطالعات پیشین و قدرت تحلیل آمادگی برخورد با آن را ندارد. 

 * مشکل بالا شاید حل می شد اگر هر مبحث به شرح و تفصیل بیان می شد و وقت کافی در کلاس وجود می داشت برای طرح گسترده ی مباحث و گفتگو بر سر آن و غیره . اما حتی اگر معلمی چنین کاری کند باز ناگزیر از کنار گذاشتن کتاب و طرح مباحث مورد نظر شخص خود و اعمال سلیقه ی شخصی در انتخاب زمینه های بحث است . زیرا وقتی برای گسترده کردن همه مباحث نیست. 

  * به دلیل تراکم اطلاعات هر مبحث سرشار از نکته های تازه است . این نکته ها از نظر اطلاعاتی یک از دحامی را ایجاد کرده اند که دانش آموز را مستاصل و در مانده می کند .  

به لحاظ آموزشی کمترین کاری که می توان برای یادگیرنده کرد این است که گزاره هایی تولید کنیم که در هر یک از آن ها همه نکات از پیش مفروض باشند و تنها یک نکته تازه آموخته شود ( اگر می توانستیم برای آن یک نکته در گزاره های پیشین زمینه سازی کنیم که بهتر هم بود ) . اما در کتاب در هر گزاره تقریبا تنها یک نکته مفروض است ( و آن موضوع اصلی مبحث است ) و بدون مبالغه چندین نکته ی تازه در بندهای فاعلی مفعولی , قیدی , متممی و حتی افعال یک جمله مطرح می شود . مبحث دیگری می طلبد تا نقایص حیرت انگیز این کتاب را نقد کنیم . 

 * آن چه کار را سخت تر می کند این که نکات مطروحه همه مبهم و کلی اند . هر گاه شما تصمیم بگیرید کل تاریخ نقاشی جهان را در 172 صفحه بگنجانید این اتفاق خواه ناخواه خواهد افتاد : شما ناچارید درباره ی هر مقوله و زمینه نظری تنها چند کلمه انتخاب کنید و بنویسید . بدون تردید این کلمات هم باید خیلی کلی و جامع باشند و هم خیلی  اساسی  تا کل ذهنیت های شما را درباره ی آن مقوله ها یا زمینه های نظری دربر بگیرند . در نتیجه ابهام خود بخود به وجود خواهد آمد.  

در موارد بالا من سعی کردم به طور خلاصه مشکلاتی را که در تدریس این کتاب داشتم برای شما بیان کنم . از این به بعد انشا الله برایتان خواهم نوشت که دو مشکل اساسی تری که در ادامه کوشش هایم به آن برخوردم چه بود و چه راه حل هایی برای مرتفع ساختن آن ها به ذهنم رسید .  

دوستانی که این ها رو می خوانند و باکتاب آشنا هستند هم لطفا نظر بدهند . 

 اگر با کتاب آشنا هم نیستند  هم می تونند نظر بدهند بخصوص بعد از این .

 متشکرم 

ناهید قادری